Babasola Olajide, cacao-expert bij Solidaridad zei bij het uitreiken van de awards: “Het is voor het eerst dat supermarkten doelgericht werken aan een leefbaar inkomen voor cacaoboeren. Dat is fantastisch. Het is ook een helder signaal naar supermarkten die nog stilzitten. Want je verliest je geloofwaardigheid als je chocolade blijft verkopen van cacaoboeren die in uitzichtloze armoede leven.”
“Het is voor het eerst dat supermarkten doelgericht werken aan een leefbaar inkomen voor cacaoboeren. Dat is fantastisch. Het is ook een helder signaal naar supermarkten die nog stilzitten.”
– Babasola Olajide, cacao-expert bij Solidaridad
Een leefbaar inkomen mogelijk maken is een kwestie van lange adem
Het is niet eenvoudig om een leefbaar inkomen mogelijk te maken voor cacaoboeren. Albert Heijn was in oktober 2024 de eerste supermarkt die een stap zette voor alle huismerkproducten en werkt daarbij nauw samen met Tony’s Open Chain van Tony’s Chocolonely. Zij hebben een degelijke aanpak die ze met een groeiend aantal andere merken delen. Albert Heijn had met Delicata, een van de huismerken van Albert Heijn, al in 2018 Tony’s Open Chain omarmd. Vóór 2028 willen ze alle cacao voor de huismerkproducten inkopen via deze keten. Daarmee loopt Albert Heijn voor op andere supermarkten.
Superunie kwam in augustus 2025 met hun toezegging en werkt samen met Fairtrade Nederland. “Op het gebied van leefbaar inkomen blijkt uit de analyse dat de huidige certificeringen Rainforest Alliance of Fairtrade niet voldoende zijn. We moeten extra stappen zetten om op dit vlak te verbeteren”, aldus Superunie op hun website. Superunie wil voor 2030 voor alle huismerkproducten met minimaal 5% cacao een leefbaar inkomen mogelijk maken. Het is goed nieuws voor de boeren dat Fairtrade nu samen met Superunie nieuwe wegen zoekt om leefbare inkomens voor boeren mogelijk te maken.
Om hun belofte waar te maken moeten supermarkten samenwerken met hun leveranciers diep in de keten. Het vraagt om een lange adem en slimme investeringen in de relaties met leveranciers. Supermarkten kunnen bijdragen met verantwoorde inkoopvoorwaarden, maar zijn ook afhankelijk van de medewerking van andere partijen en de omstandigheden in productielanden. Armoede is een complex probleem dat alleen in samenwerking met alle partijen in de keten, inclusief de boeren en landarbeiders en hun gezinnen, kan worden opgelost.
Meer dan 22.000 mensen tekenen voor eerlijke chocolade in het schap
Solidaridad zet zich samen met andere maatschappelijke organisaties zoals Oxfam Novib, al jaren in voor betere prijzen voor cacaoboeren. Zo zijn we onderdeel van Dutch Initiative on Sustainable Cocoa (DISCO), het publiek-private platform voor betere leef- en werkomstandigheden voor cacaoboeren en hun gezinnen, dat wordt geleid door IDH. Supermarkten zijn hier ook onderdeel van, maar van serieuze inzet voor leefbare inkomens zagen we de eerste jaren nog maar weinig terug. Omdat praten niet hielp, is Solidaridad in september 2024 gestart met een consumentencampagne. Uit bijbehorend onderzoek bleek dat 93% van de chocolade in de supermarkt oneerlijk is – boeren kunnen er geen leefbaar inkomen aan verdienen. Daarop startte Solidaridad de petitie voor eerlijke chocolade in de supermarkt, en bezorgden ze op Valentijnsdag een kaartje namens de cacaoboeren bij de supermarkten met de veelzeggende tekst: “Blijf je bij me als het moeilijk wordt?”
In de zomer stond Solidaridad met het kleinste chocoladewinkeltje in Zwolle: Bitter Weinig, klein winkeltje, grote boodschap. Ook onderzochten ze kritisch alle chocoladeletters en paaseitjes en voerden ze een online campagne.
Campagneleider Charlotte van den Arend: “In totaal hebben meer dan 22.500 mensen onze petitie getekend: zij willen uitsluitend chocolade in het schap waarvoor de boeren ook brood op de plank krijgen.”
Armoede als kernoorzaak
De afgelopen jaren zijn voor de cacaosector de meest turbulente van de eeuw, zo is te lezen in de Cacao Barometer 2025. Mislukte oogsten als gevolg van klimaatverandering hebben op de wereldmarkt geleid tot enorme prijsstijgingen tot wel 400%. Ook de kosten van boeren voor arbeid en kunstmest stegen fors. Terwijl bedrijven en consumenten zich druk maken over de hoge chocoladeprijzen, zien veel boerengezinnen in Ivoorkust en Ghana hun inkomen dalen door de mislukte oogsten en hoge kosten.
Armoede is de moeder van veel problemen in de sector: kinderarbeid, ontbossing en lage productiviteit zijn meestal het gevolg van uitzichtloze armoede. Investeren in een brede aanpak voor een leefbaar inkomen kan de grootste problemen helpen voorkomen.
Op de foto: Emile Ouedraogo en Noemie Katiata kunnen niet rondkomen van de opbrengst van hun cacaoplantage in Kraguí, Ivoorkust. Foto: © Kadir van Lohuizen/Noor.
Geen eerlijke chocoladecroissants bij Lidl en ALDI
Chocoladeletters met een keurmerk zijn al zo’n 15 jaar de standaard in Nederland, maar geen garantie voor een leefbaar inkomen voor de cacaoboeren. De komende jaren gaat daar bij Albert Heijn, de supermarkten aangesloten bij Superunie – PLUS, Dirk, Dekamarkt, Hoogvliet, Vomar, Spar, Nettorama, Boon, Poiesz en Sligro – en bij Jumbo, stap voor stap verandering in komen. En niet alleen voor de chocoladeletters, maar ook de kerstkransjes, chocoladecroissants en al die duizenden andere huismerk chocoladeproducten in het schap. Hoe lang hebben Lidl en Aldi nog nodig om dat voorbeeld te volgen?
De komende jaren gaan Albert Heijn, alle 10 Superunie-supermarkten en Jumbo een leefbaar inkomen voor cacaoboeren mogelijk maken. Hoe lang hebben Lidl en ALDI nog nodig om dat voorbeeld te volgen?