Kom naar het kleinste chocoladewinkeltje van Nederland

Veelgestelde vragen over Eerlijke Chocola

• A. Wat is een leefbaar inkomen? En hoe hoog is een leefbaar inkomen?

  Leefbaar inkomen betekent dat boeren – nadat al hun productiekosten gedekt zijn – genoeg inkomen overhouden om een fatsoenlijk bestaan te hebben met hun gezin. Dat betekent: genoeg om te eten, een dak boven je hoofd te hebben, kleding te kopen, kinderen naar school te sturen, medische zorg te krijgen, wat extra voor noodsituaties en om te kunnen sparen.
  
  Wat een leefbaar inkomen is, verschilt per regio. Per regio worden zogenaamde benchmarks opgesteld, waaruit blijkt wat daar de hoogte van een leefbaar inkomen is – dit wordt ook wel de Leefbaar Inkomen Referentie Prijs (LIRP) genoemd. Deze LIRP wordt regelmatig geüpdatet, om te corrigeren voor inflatie of andere veranderingen in kosten.

• B. 93% van alle chocolade in de supermarkt is oneerlijk. Hoe komen jullie aan dat percentage?

  In juli 2024 deden we onderzoek naar chocolade(bevattende) producten en -merken die zeven grote Nederlandse supermarkten (Aldi, Lidl, Albert Heijn, Ekoplaza, Dirk, Jumbo en PLUS). aanbieden. Per merk en product is beoordeeld of het eerlijke chocolade bevat door na te gaan of:
  
  (1) openbaar beschikbare informatie aantoont dat boeren een leefbaar inkomen kunnen verdienen (door het betalen van een Living Income Reference Price -LIRP-), en
  (2) openbaar beschikbare informatie aantoont dat het merk of de supermarkt zich verbindt aan de principes uit de Call to Action for a just cocoa industry.

  Helaas blijkt dit maar bij een fractie van de producten het geval. 

  Er werden bijna 2500 chocoladeproducten gevonden in het assortiment van zeven supermarkten. Het percentage oneerlijke chocoladeproducten per supermarkt varieerde tussen de 90% en 96%. Gemiddeld is dat dus 93%. Slechts 7% van de chocolade in de supermarkten maakt een leefbaar inkomen mogelijk en is in lijn met de Call to Action for a just cocoa industry.  

  De actie die supermarkten wél nemen, is beperkt tot hun huismerk-chocoladerepen, waarin ze gebruik maken van Tony’s Open Chain (zoals Albert Heijn Delicata, ALDI Choco Changer en PLUS goed verhaal) of een eigen programma hebben (Lidl Way To Go i.s.m. Fairtrade). Alle andere repen en chocoladeproducten blijven achter.

  Meer weten over het onderzoek? Stuur een mail naar info@solidaridad.nl en we nemen contact met je op.

• C. Wat is de Call to Action for a just cocoa industry? Wat staat erin beschreven?

  De Call to Action for a just coca industry (oproep voor een rechtvaardige cacao-industrie) is een oproep aan retailers, merken en handelaren om zich publiekelijk te committeren aan 3 principes: 

  1. Een eerlijke prijs betalen aan cacaoboeren
  2. De risico’s delen
  3. Verantwoordelijkheid nemen

  Deze wordt gedeeld door meer organisaties die opkomen voor eerlijke productieketens. De hele oproep vind je hier (let op: Engelstalig).

• D. Welke chocoladeproducten kan ik dan wél kopen?

  Je kunt natuurlijk alle chocoladeproducten in de winkel kopen. Heb je de keuze voor een product met certificering van bijvoorbeeld Fairtrade of Rainforest Alliance, dan is dat altijd beter dan een product zonder certificering. 

  Maar als jij het liefst chocoladeproducten eet waar de cacaoboer een leefbaar inkomen voor heeft gekregen, dan raden wij op dit moment de volgende producten en merken aan:

  • Chocoladerepen van Chocolatemakers (o.a. te koop bij Ekoplaza)
  • Chocoladerepen van Tony’s Chocolonely
  • Chocoladerepen van Lidl Way To Go
  • Chocoladerepen van Albert Heijn Delicata
  • Chocoladerepen van ALDI Choco Changer
  • Chocoladerepen van PLUS Goed Verhaal
  • Chocoladerepen van Jumbo met het Tony’s Open Chain keurmerk
  • IJs van Ben & Jerry’s i.s.m. Tony’s Chocolonely
  • Chocopasta van The Flower Farm

  Zoals je ziet kunnen we helaas (nog) geen tips geven voor eerlijke chocoladecroissants, -vla of -koekjes. Met onze petitie laten we zien dat actie nú nodig is. Samen kunnen we meer invloed uitoefenen op supermarkten en laten we zien dat hun klanten wel degelijk eerlijke chocoladeproducten willen.

• E. Hoe weet ik zeker dat cacaoboeren een leefbaar inkomen verdienen?

  Goeie vraag, dit is waarom wij transparantie van merken en supermarkten zo belangrijk vinden! Want het is soms ook lastig te zien. Daarom baseren wij ons op openbaar beschikbare informatie die benoemt dat boeren een leefbaar inkomen kunnen verdienen. Dit staat natuurlijk lang niet altijd op de verpakking, maar op de website kom je vaak een stuk verder. Pas op voor vage duurzaamheidsclaims en zoek naar informatie die specifiek gaat over een leefbaar inkomen, dan weet je zeker dat je goed zit! Of: stel vragen aan de klantenservice, zoals wij ook hebben gedaan.

   

• F. Hoe kan ik nu bijdragen aan een leefbaar inkomen voor cacaoboeren?

  Teken de petitie! Samen roepen we Nederlandse supermarkten op om ervoor te zorgen dat alle chocoladeproducten in hun schappen eind 2025 eerlijk zijn. 

  Heb je al getekend? Dan kun je overwegen ons werk financieel te steunen. Solidaridad zet zich in voor de makers aan het begin van productieketens. Want alles in de winkel zou gemaakt moeten zijn in solidariteit met de makers en het milieu. Doneren kan gemakkelijk hier.

• G. Zijn chocoladeproducten met het Fairtrade keurmerk dan niet eerlijk? Het betekent toch letterlijk ‘eerlijke handel’?

  Allereerst: chocoladeproducten met dit keurmerk zijn een betere keuze dan producten zonder. Fairtrade maakt betere betalingen voor cacaoboeren mogelijk en is een voorstander van het betalen van een Leefbaar Inkomen Referentie Prijs (LIRP). Maar omdat niet alle kopers dit daadwerkelijk betalen, betekent een Fairtrade keurmerk niet dat het automatisch ‘eerlijk’ genoeg is. Fairtrade producten zijn wel beter dan zonder keurmerk, maar wat ons betreft moet én kan het nog eerlijker! Daarnaast verschuilen supermarkten zich achter keurmerken, ze schuiven de verantwoordelijkheid af op bijvoorbeeld Fairtrade. Terwijl zij verantwoordelijk zijn voor de producten in hun eigen schappen. 
  

• H. Hoe eerlijk zijn producten met het Rainforest Alliance keurmerk?

  Rainforest Alliance heeft een positieve impact op de cacao-industrie, bijvoorbeeld door hun systeem voor traceerbaarheid, de controles op goede productieomstandigheden en de ondersteuning en premiums die boeren ontvangen. Maar helaas zijn de financiële voordelen voor boeren die Rainforest Alliance-gecertificeerde cacao produceren niet groot genoeg om tot een leefbaar inkomen te komen. De kopers van Rainforest Alliance-gecertificeerde producten, betalen geen Leefbaar Inkomen Referentie Prijs ( LIRP). Een product dat Rainforest Alliance gecertificeerd is, is doorgaans duurzamer dan een niet-gecertificeerd product, maar het is niet genoeg om het ‘eerlijk’ noemen.

  Daarnaast verschuilen supermarkten zich achter keurmerken, ze schuiven de verantwoordelijkheid af op bijvoorbeeld Rainforest Alliance en vinden dat ze daarmee ‘eerlijk genoeg’ zijn. Terwijl zij verantwoordelijk zijn voor de producten in hun eigen schappen.

• I.  Waarom zijn keurmerken niet eerlijk genoeg?

  Het is belangrijk dat supermarkten zich niet blindstaren op certificering zoals een keurmerk. Duurzaamheidsbeleid wordt door supermarkten soms vertaald naar doelstellingen op de inkoop van een bepaald percentage gecertificeerde producten. Maar supermarkten moeten zich hier niet toe beperken en hun inkooppraktijken aanpassen om een leefbaar inkomen mogelijk te maken voor alle boeren in de keten, onder andere door de LIRP te betalen risico’s met boeren te delen.

• J. Wat eisen jullie van supermarkten?

  Wij eisen van supermarkten dat ze zich vóór eind 2025 publiekelijk committeren aan de Call to Action for a just cocoa industry. Dat betekent: een eerlijke prijs betalen aan cacaoboeren, de risico’s delen en verantwoordelijkheid nemen.

• K. Waarom spreken jullie supermarkten aan? In hoeverre is het hun verantwoordelijkheid?

  Supermarkten zijn een machtige schakel in de cacaoketen:

  1. Via hun huismerkproducten kopen ze cacao en hebben veel invloed op de duurzaamheid van de toeleveringsketen. We zien al goede initiatieven bij huismerken, maar dit moet verder worden uitgebreid.
  2. Supermarkten hebben veel invloed op de chocolademerken. De onderhandelingen tussen supermarkten en fabrikanten worden gevoerd op het scherpst van de snede: en prijs is dan het belangrijkste punt. Supermarkten moeten deze invloed ook aanwenden om duurzame productie af te dwingen.
• L. Waarom willen jullie dat eind 2025 alle chocolade in de supermarkt eerlijk is? Is dat niet te snel?

  Het is inderdaad een ambitieuze doelstelling, maar zeker niet onmogelijk. De vraag om mensenrechtenrisico’s in de keten aan te pakken is namelijk niets nieuws. Al jaren bestaan er OESO-richtlijnen die bedrijven verplichten om risico’s te identificeren en aan te pakken.
  
  Daarnaast staan leefbaar inkomen en eerlijke handel al lange tijd centraal in de cacao-industrie. Zo hebben supermarkten als Albert Heijn, Jumbo en Superunie zich verbonden aan de DISCO-ambitie (Dutch Initiative on Sustainable Cocoa) om leefbare inkomens voor cacaoboeren te realiseren. Deze ambitie sluit aan bij de nieuwe wet voor internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen,  de CSDDD, waar een van de belangrijkste elementen is dat bedrijven wettelijk verplicht worden om mensenrechtenrisico’s in hun ketens te beperken. Dit is  inclusief het recht op een leefbaar inkomen.

  Leefbaar inkomen is dus niet alleen cruciaal voor de verbetering van de levensomstandigheden van cacaoboeren, maar ook voor het voldoen aan de wettelijke eisen. Het is een van onze belangrijke lobby-speerpunten geweest, en met succes!

  Kortom, hoewel 2025 snel lijkt, is dit geen nieuw onderwerp in de cacaosector. Het is een noodzakelijke stap in een proces dat al jaren aan de gang is, en de wetgeving verplicht bedrijven om mensenrechtenrisico’s in hun toeleveringsketen serieus aan te pakken.