Waarom hoge cacaoprijzen niet tot hogere inkomens voor cacaoboeren leiden
Door de gestegen wereldmarktprijs van cacao is de prijs van chocolade in de supermarkt nooit zo hoog geweest. Op het eerste gezicht lijkt het logisch dat cacaoboeren daar ook van profiteren, maar toch is dat niet het geval. De Cacao Barometer legt uit hoe dat komt.
1. Er is een kloof tussen marktprijs en inkomen
Veel cacaoboeren in West-Afrika – met name in Ghana en Ivoorkust, samen goed voor ruim 60% van de wereldproductie – krijgen hun prijs niet direct van de wereldmarkt. Overheden stellen daar een vaste prijs vast, vaak op basis van oude contracten.
Bovendien kampen boeren met stijgende kosten voor arbeid, meststoffen en transport. Hierdoor blijft hun totale inkomen vaak gelijk of daalt die, zelfs als de prijs per kilo stijgt.
Afbeelding: de wereldmarktprijs van cacao over de afgelopen 35 jaar (USD).
2. Armoede veroorzaakt kinderarbeid en ongelijkheid
Armoede is de basis van vrijwel alle problemen in de cacaosector. Meer dan 1,5 miljoen kinderen werken nog steeds onder gevaarlijke omstandigheden op plantages, vaak omdat gezinnen anders niet rondkomen. Ook vrouwen, die een groot deel van het werk op de boerderijen verrichten, worden vaak buitengesloten van besluitvorming en winstdeling. Zonder structurele verbetering van inkomens blijft deze vicieuze cirkel bestaan.
3. Klimaatverandering verslechtert de cacao-oogst
De hoge cacaoprijzen van de afgelopen jaren zijn vooral het gevolg van een slechte oogst en schaarste. Klimaatverandering speelt daarbij een grote rol: langdurige droogtes en veranderende regenpatronen maken de teelt steeds onzekerder.
Voor het oogstjaar 2025-2026 lijkt de situatie iets gunstiger: er wordt in Ivoorkust en Ghana een goede oogst verwacht en overheden hebben hoge minimumprijzen aangekondigd. Toch blijft het risico voor boeren groot. Zij leven met sterk wisselende inkomsten, terwijl hun kosten blijven stijgen.
Ontbossing voor nieuwe cacaoplanten en toekomstige overschotten
De hoge prijzen zorgen ervoor dat cacao nu ook in nieuwe gebieden in Latijns-Amerika en Afrika wordt aangeplant. Dat lijkt positief, maar gaat vaak ten koste van bossen en natuur. Ontbossing draagt niet alleen bij aan verlies van biodiversiteit, maar ook aan klimaatverandering, wat de cacao-oogst in de toekomst opnieuw in gevaar kan brengen.
Bovendien dreigt er vanaf 2027-2028 een nieuw probleem: zodra de nieuwe cacaoplanten hun vruchten afwerpen, kan er een cacao-overschot ontstaan. Dat kan net als in 2016 leiden tot sterk dalende prijzen, met desastreuze gevolgen voor boereninkomens.
Conclusie: de toekomst van cacaoboeren is onzeker
De cacaomarkt wordt dus gekenmerkt door sterke prijsschommelingen, structurele armoede en toenemende klimaatrisico’s. Hoewel jij nu meer betaalt voor chocolade, blijft de winst ongelijk verdeeld. Zolang boeren geen eerlijke en stabiele prijzen krijgen, blijven kinderarbeid, ontbossing en ongelijkheid bestaan.
Verandering in de cacaosector is mogelijk
Ondanks alle uitdagingen laat de Cacao Barometer 2025 zien dat verandering mogelijk is. De sleutel voor een duurzame cacaoketen ligt in samenwerking en concrete actie. Dit zijn de belangrijkste oproepen aan de sector:
- Eerlijke betaling: een leefbaar inkomen voor alle cacaoboeren
- Bescherming van bossen: een wereldwijd verbod op ontbossing voor cacao
- Gelijke kansen: boeren (mannen én vrouwen) moeten meebeslissen
- Transparantie: openheid in de hele keten, van cacaoboon tot chocoladereep
Hoe jij als consument kan bijdragen aan een duurzame cacaosector
Niet alleen bedrijven en overheden moeten in actie komen – ook jij als consument kan de cacaosector in beweging brengen:
- Kies voor chocoladeproducten waar de cacaoboer een leefbaar inkomen kan verdienen, bijvoorbeeld met het Tony’s Open Chain-label.
- Vraag merken waar de cacao in hun product vandaan komt en hoe duurzaam de productie is. Óók als ze een keurmerk hebben. Duurzaam gecertificeerde chocola is een stap in de goede richting, maar niet de oplossing voor alle problemen in de cacaosector.
- Doneer aan Solidaridad zodat we jonge cacaoboeren kunnen helpen verduurzamen. Voor € 10,- kunnen we een cacaoboer een trainingsdag in duurzame teelt aanbieden.
Over de Cacao Barometer
