Van de 1,8 miljoen ton soja die we jaarlijks in Nederland gebruiken zal volgens Nevedi slechts een derde voldoen aan de internationaal geaccepteerde standaard van de Ronde Tafel voor Verantwoorde Soja (RTRS). De zuivelsector in Nederland gebruikt vanaf volgend jaar alleen nog maar verantwoord geproduceerde soja. Het zijn de Nederlandse varkens- en pluimveesectoren die het laten afweten en hun beloften niet nakomen.
Afspraken uit 2011 niet nagekomen
In december 2011 ondertekenden vertegenwoordigers van de Nederlandse veevoersector, de supermarkten, de sectoren zuivel (NZO), varkens (COV) en pluimvee (Productschap PVE) en LTO Nederland een overeenkomst met IDH om in 4 jaar tijd over te schakelen naar 100% verantwoorde (RTRS) soja. Wereld Natuur Fonds, Natuur en Milieu en Solidaridad ondersteunden de overeenkomst. ‘Een mijlpaal op het gebied van duurzame handel’ juichte het persbericht destijds. In 2015 zou volgens de afspraak het gebruik van 100% verantwoorde soja zijn ingebouwd in kwaliteitsstandaarden. En in de tussenliggende periode zou stapsgewijs de hoeveelheid verantwoorde soja jaarlijks toenemen.
Het kan wel
De melkveehouderijsector heeft zich de afgelopen jaren uitstekend aan haar afspraken gehouden. De benodigde investeringen zijn gedaan en in 2015 is de zuivelproductie in Nederland gebaseerd op verantwoorde sojaproductie. De Nederlandse zuivelsector begrijpt blijkbaar dat een ‘license to produce’ geen vanzelfsprekendheid is. Ook de retailers zijn bezig de afspraken vast te leggen in hun inkoopvoorwaarden. De Nederlandse overheid heeft de door haar beloofde financiële bijdrage van 3,5 miljoen euro inmiddels keurig geïnvesteerd.
In de intensieve veehouderij ligt dat blijkbaar anders. Terwijl de Nederlandse overheid de door haar toegezegde financiële middelen beschikbaar heeft gesteld, besloten de varkens- en pluimveesector vanaf 2014 hun financiële bijdrage stop te zetten. Met als smoes dat de Productschappen niet meer bestaan. En in tegenstelling tot de zuivelsector hebben de varkens- en pluimveesectoren geen stappen gezet om te zorgen dat in 2015 alleen nog verantwoorde soja wordt gebruikt.
Solidaridad, Natuur en Milieu en het Wereld Natuur Fonds luidden bij monde van Solidaridad directeur Nico Roozen dit voorjaar al de noodklok in het dagblad Trouw. Hij deed – positief geformuleerd- een oproep aan de varkens- en pluimveesector om een tandje bij te zetten en te zorgen dat ze het doel voor 2015 gaan halen. Reden voor dit appèl was dat veel sojaproducenten in Zuid Amerika die mede op verzoek van de Nederlandse agro-sector – hun productie hebben laten certificeren hiervoor geen afzet of meerprijs terugzien. Voor zover de varkens- en pluimveesector reageerden, was het vooral met ontkenning en verontwaardiging. Ze bleven volhouden dat alle gebruikte soja in 2015 verantwoord zou zijn. Helaas is dit niet het geval.
Bedrijven moeten beloften nakomen
De Europese Commissie heeft vorig jaar op een rij gezet op welke manier Europese consumptie bijdraagt aan ontbossing. Soja-import blijkt daarbij met afstand de belangrijkste bron. Onze manier van veehouderij blijft – ondanks toezeggingen van de sector – gebaseerd op onverantwoorde sojaproductie met negatieve ecologische en sociale gevolgen in productielanden. Solidaridad probeert bedrijven te bewegen om verantwoord en duurzaam te produceren. Vaak met succes en positief resultaat.
Ook minister Ploumen van Ontwikkelingssamenwerking en staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken hebben in september nogmaals duidelijk gemaakt dat zij de Nederlandse veehouderij zullen blijven aanspreken op het nakomen van de toezeggingen.
Het toont ook dat druk op bedrijven nodig blijft, van consumenten, van maatschappelijke organisaties en van overheden.
Gert van der Bijl – Internationaal Programma Coördinator Soja en Veeteelt Solidaridad