De echte prijs van katoen
Bekijk het label van je t-shirt en de kans is groot dat katoen erop staat. Katoen is namelijk een van de meest gebruikte materialen in onze kleding. Maar achter die zachte stof schuilt een harde werkelijkheid.
Wereldwijd beslaat katoenteelt ongeveer 35 miljoen hectare landbouwgrond. Dat is 2,5% van alle landbouwgrond op aarde. Voor het verbouwen van katoen is enorm veel water nodig en worden veel bestrijdingsmiddelen gebruikt. Dat heeft grote gevolgen voor de natuur.
Overmatig gebruik van pesticiden zorgt niet alleen voor vervuiling van de bodem en het water, maar door resistentie komen moeilijk te bestrijden insectenplagen steeds vaker voor. Ook wordt katoen vaak als monocultuur geteeld, wat betekent dat er jarenlang alleen maar katoen op hetzelfde stuk grond groeit. Hierdoor verdwijnen lokale ecosystemen en raakt de bodem uitgeput. Tegelijkertijd wordt de bodem steeds zouter of raakt vervuild door constante irrigatie. Met andere woorden: de natuurlijke balans raakt steeds verder uit het zicht.
Voor duurzame katoenteelt is samenwerking nodig
Ongeveer 70% van alle katoen wereldwijd wordt verbouwd door kleine boeren. Veel van deze boeren leven in kwetsbare omstandigheden en hebben te maken met onzekere oogsten, lage inkomens en beperkte toegang tot middelen. De overstap naar duurzamere landbouwmethoden, zoals biologische of regeneratieve landbouw, is daardoor geen makkelijke stap.
Toch kan er – met de juiste ondersteuning – verandering komen. Als modebedrijven meer duurzame katoen inkopen én kleinschalige boeren helpen bij de overgang naar milieuvriendelijke teelt, kan de industrie minder schadelijk worden.
Biologisch boeren betekent onder andere natuurlijke bemesting, het vermijden van chemische bestrijdingsmiddelen, vruchtwisseling en aandacht voor de bodemgezondheid. Dat vraagt om kennis, tijd en middelen, en dus om samenwerkingen in de keten. Alleen zo kunnen we toewerken naar een veerkrachtiger landbouwsysteem dat beter is voor mens én natuur.
Wat moet er gebeuren?
- Merken en retailers moeten boeren actief ondersteunen bij de overstap naar natuurvriendelijke landbouwmethoden. Gecertificeerde katoen inkopen is niet genoeg.
- Boerenorganisaties moeten investeren in trainingen en begeleiding, zodat boeren kunnen leren hoe ze biodiversiteit bevorderen en sociaal verantwoord kunnen werken.
- Overheden en universiteiten, zowel in producerende als consumerende landen, moeten onderzoek en ontwikkeling stimuleren: van betere zaden tot slimme combinaties van gewassen.
Wil je meer weten over dit onderwerp? Lees het rapport ‘Cotton and Biodiversity’, een samenwerking tussen Solidaridad en de Organic Cotton Accelerator (let op: Engelstalig).
Jouw invloed als consument
Ook als consument ben je onderdeel van de katoenketen, en dus kan je je invloed gebruiken om duurzame verandering teweeg te brengen:
- Kies voor merken die écht werk maken van duurzaamheid – denk aan openheid, eerlijke inkomens voor boeren en samenwerking rond milieuvriendelijke katoenteelt.
- Wees op je hoede voor vage duurzaamheidsclaims en stel kritische vragen over traceerbaarheid.
- Koop minder en repareer wat je in je kast hebt hangen. Ruil, maak weer mooi, verkoop of doneer de kledingstukken die je niet meer nodig hebt.
Meer tips? Check de Shop Solidair pagina over kleding.
