Niet alleen de grondstoffenprijzen stijgen
Al snel wordt in het NOS artikel duidelijk dat niet alleen de grondstoffenprijzen stijgen; transport-, verpakkings-, loon- en energiekosten zijn ook flink hoger. “Energie kostte vorig jaar vier keer zoveel als voor corona.” zegt de directeur van Droste tegen de NOS en hij legt uit dat elke prijsverhoging pure noodzaak is omdat hij anders zijn bedrijf wel kan sluiten. “We betalen bijvoorbeeld 50 procent meer voor cacao, onze belangrijkste grondstof …”.
De wereldmarktprijzen voor cacao zijn in de afgelopen twee jaar gestegen met zo’n 40 procent (van $2500 naar $3500 per ton). Een econoom van ING vergelijkt de huidige prijzen met de vorige piek in 2011. Maar als je iets langer terugkijkt zie je wel meer pieken.
Waarom stijgen de grondstofprijzen?
Waarom stijgt de prijs van cacao? Wordt er misschien minder geproduceerd of vragen de boeren er meer voor? Logische vragen, maar in de wondere wereld van de chocolade werkt prijszetting heel anders. In Ivoorkust en Ghana, twee landen in West Afrika die samen twee derde van de wereldproductie van cacao voor hun rekening nemen, bepaalt de regering ieder jaar op 1 oktober de minimum-cacaoprijs die een boer krijgt.
In Ivoorkust daalde de prijs op 1 oktober 2021 van 1000 naar 825 CFA-frank/kg (minus 17,5% tov een jaar eerder) en steeg een jaar later naar 900 CFA-frank (plus 9%). In Ghana werd de cacaoprijs op 1 oktober 2021 niet verhoogd en bleef stabiel op 1056 Cedis/kg en steeg, na moeizame onderhandelingen tussen regering en boerenorganisaties, op 5 oktober 2022 naar 1280 Cedis/kg (plus 21%).
De hogere wereldmarktprijzen voor cacao zijn dus niet te verklaren uit wat de boer krijgt, integendeel, in Ivoorkust daalde die prijs de afgelopen twee jaar met 10% en in Ghana steeg die met slechts 21%.
‘Slechts’, omdat ook in Ghana en Ivoorkust de prijzen zijn gestegen door de Covid epidemie en de oorlog in Oekraïne. In Ghana steeg de inflatie van zo’n 10% op jaarbasis voor corona, naar 50% begin dit jaar en momenteel ruim 40%. In Ivoorkust stijgen de prijzen lang niet zo sterk, maar toch nog steeds met zo’n 5% op jaarbasis.
Het (reëel) inkomen van cacaoboeren is gedaald
Voor Ghana is het sommetje snel gemaakt. Als een boer in 2022 en 2023 in totaal 21% meer krijgt voor haar cacao, maar in diezelfde jaren eerst 30% en daarna nog eens 40% meer kwijt is aan kosten voor het levensonderhoud, dan daalt het reële inkomen fors. En dan te bedenken dat het overgrote deel van de boeren in Ghana al voor corona en de oorlog diep in armoede leefde.
Voor Ivoorkust is het plaatje niet anders, want ook al blijft de inflatie daar gelukkig beperkt, de boeren krijgen er minder voor hun cacao dan twee jaar geleden.
En dan hebben we het nog niet over de kosten voor het produceren van cacao, want die zijn ook flink gestegen. Kunstmest is veel duurder door de oorlog en de arbeiders vragen meer loon vanwege de inflatie. Dat zijn de grootste kostenposten voor een cacaoboer.
Chocolade-pepernoten wil je toch eten
“Consumenten gaan er niet minder van kopen, ondanks 5,49 euro voor een zak. Pasen en Sinterklaas zijn één keer per jaar hè. Er zit veel gevoel en emotie bij. Men ziet gewoon dat kruidnoten worden geassocieerd met gezelligheid en een nostalgisch, warm gevoel losmaken. Zo’n zak willen de mensen gewoon in huis hebben.” zegt de woordvoerder van de kruidnootjes-fabrikant tegen de NOS. Dat cacaoboeren waarschijnlijk moeten bezuinigen op eten door het nog lagere inkomen, past niet in dit komkommernieuws-item. Het moet wel een beetje luchtig blijven.
Nu RTL, de Telegraaf en het AD de slag om het eerste pepernoten-nieuws van het jaar hebben verloren, zullen ze zich op chocoladeletter-nieuws moeten richten. Ga er maar aan staan als redacteur, ieder jaar weer een nieuwe insteek bedenken is geen sinecure. Onze tip: Interview eens een cacaoboer over het nieuwe cacao-seizoen, de gestegen prijzen en de luxe van kopen waar je trek in hebt.