2001: op zoek naar meer biologische bananen
In 2001 bezocht ik voor het eerst de Peruaanse bananensector, samen met Solidaridad en de leider van de Ecuadoraanse bananenorganisatie El Guabo, de eerste Fairtrade-bananenproducent ter wereld. Op dat moment stond de export van biologische bananen nog in de kinderschoenen. Ik werkte toen bij AgroFair, het bedrijf dat in 1996 Fairtrade-bananen introduceerde op de Europese markt. In die jaren begon de vraag naar biologische en Fairtrade bananen enorm te groeien. Supermarkten wilden zelfs bananen die Fairtrade én biologisch waren. Om aan deze vraag te kunnen voldoen, ging ik in Peru op zoek naar meer aanbod.
Veel kansen voor biologische teelt in Peru
Tijdens ons bezoek aan Peru kwamen we er al snel achter dat er veel kansen lagen voor biologische bananenteelt. De omstandigheden voor biologische bananenproductie zijn gunstig. De teelt vindt plaats in een woestijn, die door irrigatie-infrastructuur geschikt is gemaakt voor landbouw. Het droge klimaat zorgt ervoor dat de belangrijkste bananenziekte, een schimmel op de bladeren, niet kan overleven. Boeren hoeven hiervoor dus geen chemische bestrijdingsmiddelen te gebruiken, zoals boeren in traditionele bananenlanden. Daarom gingen we met Solidaridad aan de slag met de ontwikkeling van deze sector.
Van 7.000 naar 150.000 ton bananen
Solidaridad hielp de bananenboeren zich beter te organiseren en bij het verkrijgen van Fairtrade-certificering en het verbeteren van de kwaliteit van de bananen. In 2002 exporteerden we de eerste container biologische Fairtrade bananen uit Peru. De vraag en het aanbod namen in de jaren daarna een hoge vlucht. In 2001 was de exportwaarde van Peruaanse bananen 2,5 miljoen dollar, in 2014 was dit meer dan 100 miljoen dollar. De exportvolumes namen toe van 7.000 ton naar 150.000 ton, terwijl de prijzen verdriedubbelden. Op dit moment zijn er meer dan 6.000 boeren die biologische bananen verbouwen voor de export. Er zijn meer dan 50.000 families bij de sector betrokken en er zijn 56 boeren associaties.
Is de sector nu duurzaam?
De bananensector in Peru heeft zich in korte tijd dus fantastisch ontwikkeld, maar is deze nu ook duurzaam? Er is een enorme groei en de sector is bijna volledig biologisch en Fairtrade gecertificeerd. Maar naar mijn mening is het antwoord toch nee. De sector is verdeeld, er zijn meer dan 50 exporteurs en de productie is relatief inefficiënt en kwetsbaar. Bovendien passen boeren weinig moderne landbouwtechnieken toe en is de beschikbaarheid van water een probleem.
Ontwikkeling naar een echt duurzame sector
Daarom heeft Solidaridad een sectorplatform opgericht voor Peruaanse boeren organisaties, bedrijven, NGO’s en de overheden. Solidaridad coördineert dit en stimuleert de ontwikkeling van een duurzaamheidsagenda voor de sector. Deze agenda omvat onderzoek, informatieverspreiding en dialoog met de overheid om tot goede oplossingen te komen op het gebied van infrastructuur, dienstverlening en kennis. De reikwijdte van het platform gaat verder dan de bananensector zelf. Het neemt bijvoorbeeld de leiding in het verbeteren van watermanagement, wat relevant is voor alle activiteiten in de regio. Op deze manier kunnen we verder gaan dan alleen Fairtrade en biologische certificering en de sector echt duurzaam maken!
Jeroen Kroezen, programmamanager fruit