Gebrek aan ambitie en initiatief
Volgens Solidaridad ontbreekt het de zuivelsector aan ambitie en initiatieven om de melkproductie daadwerkelijk mondiaal te verduurzamen. En dat terwijl ze verantwoordelijk is voor 4% van de uitstoot van broeikasgassen en een groot deel van de 150 miljoen melkveehouders en hun gezinnen nog steeds in armoede leven. Voor de meeste boeren is het houden van melkvee geen rendabele onderneming, maar een manier van overleven. Marginale veehouderij leidt tot inefficiënt landgebruik, grotere uitstoot van broeikasgassen en onvoldoende melk om de groeiende bevolking te voeden.
Groeimarkt zuivel kans voor economische ontwikkeling
Wereldwijd neemt de vraag naar zuivelproducten sterk toe, vooral bij de groeiende middenklasse. Dat vraagt om modernisering van de zuivelproductie in ontwikkelingslanden. Efficiënte en duurzame zuivelproductie daar, kan een grote bijdrage leveren aan het voeden van de groeiende wereldbevolking. Niet in de laatste plaats omdat veel vrouwen en kinderen baat hebben bij dagelijkse inkomsten van de melkverkoop. Modernisering leidt ook tot een veel lagere uitstoot van broeikasgassen, betere melkkwaliteit en commerciële kansen voor lokale verwerking van de zuivel.
Productie en afzet van melk moderniseren
Met steun aan de kleinste boeren (2 koeien die 2 liter per dag geven) kan de zuivelproductie in ontwikkelingslanden niet verduurzamen. Maar het professionaliseren van iets grotere boeren (10 koeien & 10 liter per dag) heeft veel potentie, zo blijkt uit pilots en studies van Solidaridad in onder andere Bangladesh en Ethiopië. Door ondersteuning met technologie, krediet, kennis en samenwerking in de keten kunnen boeren professionaliseren, banen creëren en de lokale economie versterken. Voorwaarde is een stabiele vraag naar lokaal geproduceerde melk vanuit de zuivelindustrie. Ook zijn investeringen van overheden, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties nodig voor ontwikkeling van de productie en afzet.
Smart Dairy
Een goed voorbeeld van zo’n aanpak is Smart Dairy in Kenia, dat prefab boerderijen aan ondernemende boeren levert in een franchise constructie. De boeren ontvangen training, technologie, financiering en kunnen dagelijks leveren aan de zuivelfabriek zodra het volume en de melkkwaliteit op orde is. Binnen vijf tot zeven jaar is de investering terug verdiend. De veel hogere productiviteit zorgt voor een aanzienlijke vermindering van de uitstoot van broeikasgassen per liter melk. Tegelijk worden banen gecreëerd, krijgt de lokale economie een boost en kan Kenia beter haar groeiende bevolking voeden met lokaal geproduceerde melk. Smart Dairy in Kenia staat niet op zichzelf. Soortgelijke succesvolle initiatieven zien we in Indonesië en Bangladesh. En in India, Ethiopië, Myanmar en Nicaragua zijn nieuwe programma’s in ontwikkeling.
Innovatieplatform helpt
De zuivelsector kan volgens Solidaridad veel baat hebben bij een mondiaal toegankelijk platform voor duurzame innovatie, zoals Bonsucro in de suikerriet- en Better Cotton Initiative in de katoensector. Daar kunnen ambitieuze spelers in de sector, die concrete resultaten boeken, hun ervaringen delen met anderen en nieuwe initiatieven ontplooien. De opgave is enorm: meer en betere kwaliteit melk produceren voor 9 miljard mensen in 2050, zorgen voor een veel lagere uitstoot van broeikasgassen en een fatsoenlijk gezinsinkomen voor boeren, arbeiders en hun gezinnen realiseren. Het is nu aan de zuivelsector, komende week bijeen in Rotterdam, om de focus te verleggen naar ontwikkelingslanden en daar oplossingen te realiseren voor mondiale problemen van deze tijd.
Catharinus Wierda
Programma manager zuivel Solidaridad