“Dit voorstel van de Europese Commissie heeft de potentie om de manier waarop we zaken doen fundamenteel te verbeteren. Mijn grote zorg is dat de richtlijn niet expliciet vereist dat bedrijven verantwoordelijkheid nemen voor de duurzaamheid van hun hele toeleveringsketen. Het risico is dat boeren, mijnwerkers en arbeiders opnieuw in de steek worden gelaten. Het is van groot belang dat mensen aan het begin van de toeleveringsketens een leefbaar inkomen hebben”
– Heske Verburg, algemeen directeur Solidaridad Europa
Het voorstel van de Europese Commissie is een wettelijk kader voor gepaste zorgvuldigheid van bedrijven, dat de diepere oorzaken van schendingen van mensenrechten en milieuvervuiling in toeleveringsketens moet aanpakken. Van cruciaal belang is volgens de Commissie, in paragraaf 36 van de overweging, dat bedrijven: “rekening houden met de belangen van degenen die benadeeld worden. Preventieve maatregelen en inspanningen om een einde te maken aan schendingen van mensenrechten en milieuvervuiling, moeten onder meer bestaan uit het aanpassen van prijzen om een fatsoenlijk leven voor gezinnen en boeren te garanderen. Het beëindigen van de handelsrelatie moet een laatste redmiddel zijn.”
Het voorstel kan fundamentele verandering brengen in de manier waarop we zaken doen. Maar het is na eerste lezing nog maar de vraag of dat gaat lukken. De richtlijn in haar huidige vorm zal ambitieus moeten worden vertaald in nationale wetgeving en bedrijfsbeleid. Verburg: “Een ambitieuze Nederlandse interpretatie van de richtlijn kan het tempo bepalen voor de rest van Europa. Wij vinden dat de Nederlandse overheid het goede voorbeeld moet geven; een voorloper om andere EU-lidstaten te laten zien hoe goede nationale wetgeving op basis van deze richtlijn eruitziet.”
Het feit dat slechts 1% van de Europese bedrijven onder deze richtlijn valt, mag de andere 99% niet ontslaan van de verplichting om gepaste zorgvuldigheid toe te passen. Dat is ook wat een grote meerderheid van de Europese burgers verwacht van bedrijven en overheidsbeleid. De door de Commissie gestelde doelen in de preambule, zullen moeten worden uitgewerkt in concrete eisen voor bedrijven. Het is essentieel dat de eisen en definities over fatsoenlijk werk en leefbaar inkomen verder worden uitgewerkt.
Het allerbelangrijkste kritiekpunt is dat de richtlijn in zijn huidige vorm geen duidelijke verplichting voor bedrijven bevat om gepaste zorgvuldigheid toe te passen in hun hele toeleveringsketen. Dit kan de werking van de richtlijn beperken tot eerstelijnsleveranciers, waardoor bedrijven worden vrijgesteld van de verantwoordelijkheid voor productieomstandigheden op een grotere afstand zoals boeren, mijnwerkers en arbeiders. Zij zijn de basis van toeleveringsketens, en er spelen vaak grote problemen, dus is het de verantwoordelijkheid van Europa om ervoor te zorgen dat ze worden ondersteund bij duurzame productie.
Dit voorstel zou meer nadruk moeten leggen op leefbare inkomens, leefbare lonen en verantwoorde inkoop-praktijken van bedrijven om armoede te verminderen. Bedrijven moeten duurzame relaties met hun leveranciers ontwikkelen en onderhouden, en prijzen betalen die leveranciers in staat stellen een leefbaar loon te betalen of een leefbaar inkomen te verwerven. In het huidige voorstel zijn deze elementen nog niet goed uitgewerkt.
Maar met de juiste wijzigingen en specificaties zou de EU een richtlijn kunnen vaststellen, passend bij een slimme mix van maatregelen, die nodig is om armoede te bestrijden en de wereldhandel te verduurzamen.
Solidaire wetgeving
Vind jij ook dat deze nieuwe EU richtlijn solidair moet zijn? Laat jouw stem horen en teken onze petitie voor een solidaire wet!